YURTDIŞINDA MI BOŞANDINIZ? TÜRKİYE'DE HALEN EVLİSİNİZ!

Yurtdışında yaşayan Türk vatandaşları, boşanma davasını ister bulunduğu yerde (yurtdışında) isterlerse Türkiye’de açabilirler. Boşanma davasının Türkiye’de açılması durumunda, boşanmanın neticesinin nüfus kayıtlarınıza işlemesi hususunda herhangi bir problem yoktur. Problem, boşanmanın yurtdışındaki yabancı mahkemeler nezdinde gerçekleşmesi ile başlamaktadır. Çünkü yurtdışında yaşayan Türk vatandaşı her ne kadar yurt dışında boşandığını, boşanma ile ilgili bundan böyle yapılacak herhangi bir şeyin olmadığını düşünse de, aslında Türkiye’de halen evli olarak görünmektedir. Peki Türkiye’de de boşanmış sayılmak için ne yapılması gerekiyor? Bu boşanma kararlarının Türkiye’de tanınması ve tenfizi gerekmektedir. Tanıma ve tenfiz davalarında, Türkiye Cumhuriyeti Mahkemeleri tarafından kontrol edilecek husus, Türk Hukuk kurallarının doğru uygulayıp uygulamadığını veya boşanılan yerin hukuk kuralları uygulandı ise, bu durumun Türk kamu düzenini ihlal edip etmediği yönündedir.

 

Yurtdışı mahkemelerince verilen kararların ülkemizde hüküm doğurabilmesi için bir dava açılması gerekmektedir.

 

            TANIMA VE TENFİZ NEDİR?

 

• Tenfiz;

 

Tenfizin kelime anlamı bir hükmü yerine getirme, uygulama, infaz etmektir. Tenfiz kavramının Türk Hukuk’undaki yeri ise, icra edilebilir yabancı mahkeme kararının Türkiye’de infazıdır. Örneğin yurtdışında verilmiş nafakanın Türkiye’de istenebilmesi için, yabancı mahkeme kararının Türkiye Cumhuriyeti Mahkemelerinde infazı gerekmektedir. Tenfiz için iki şart aranmaktadır;

 

• Karşılıklılık İlkesi: İki devlet arasında bu konuda bir anlaşma ya da böyle bir anlaşma olmasa dahi fiilen tenfize dair bir uygulama varsa veya yabancı ülke yasalarında ilamlarının tenfizine ilişkin bir hüküm varsa yabancı mahkeme ilamı tenfiz edilebilir.
• Savunma Hakkına Uyulmuş Olması: O yer kanunları uyarınca, kendisine karşı tenfiz istenen kişinin hükmü veren mahkemeye usulüne uygun bir şekilde çağrılmamış veya o mahkemede temsil edilmemiş yahut bu kanunlara aykırı bir şekilde gıyapta hüküm verilmiş ve bu kişinin yukarıdaki hususlardan birine dayanarak tenfiz istemine karşı Türkiye Cumhuriyeti Mahkemesine itiraz etmemiş olması gereklidir.

 

• Tanıma;

 

            Yabancı mahkeme kararlarını, TÜrkiye Cumhuriyetinde kesin hüküm, kesin delil olarak veya idari bir işlem yapmak için ülke içi mahkeme kararıyla kabul edilmesidir. Tanıma davasının açılabilmesi için aşağıdaki şartların bulunması gerekir,

 

• Yabancı mahkemeler tarafından verilmiş bir ilam olmalıdır.
• Dava konusu ilamın şekli ve maddi anlamda kesinleşmiş olması gerekir.
• Yabancı mahkeme kararının hukuk davalarına ilişkin olması gerekir.
• Yabancı kararın Türkiye Cumhuriyeti Mahkemelerinin münhasır yetkisine girmeyen bir konuda verilmiş olması gerekir.
• Dava konusu yabancı ilamın türk kamu düzenine açıkça aykırı olmaması gerekir.
• Yabancı ilamın kanunlar ihtilafı kurallarına uygun olması gerekir.

 

    YABANCI MAHKEME KARARININ, TÜRKİYE CUMHURİYETİ MAHKEMELERİNDE TANINMASI/TENFİZİ İÇİN BAŞVURULMAMASININ SAKINCALARI NELERDİR?

 

•             Taraflar, Türkiye’de halen evli olarak kabul edileceğinden, evlilik birliğinden kaynaklanan tüm haklar devam edecektir. Miras ve edinilen mallar açısından ileride sorunlar çıkabilecektir.
• Tarafların yeniden evlenmesi de mümkün olmayacak, yeni yapılmış bir evlilik var ise, bu evlilikler bir hüküm taşımayacaktır.

 

       BOŞANMAYA İLİŞKİN TANIMA/TENFİZ DAVASI NE KADAR SÜRER?

 

            Boşanmaya ilişkin yabancı mahkeme kararının Türkiye’de tanınması/tenfizi, tamamen tarafların ulaşılabilirliğine bağlıdır. Şayet her iki tarafın da avukatı var ise, gerekli evrakların taraflara tebliği yurtiçinde olacağı için, postada geçen süre az olacak dava tek celsede son bulacaktır. Ancak, taraflardan birinin yabancı ülkede olması ve özellikle yabancı ülke vatandaşı olması durumunda, yabancıya gönderilecek mahkeme evraklarının tercümesi, postalanması vs. işlemleri dava sürecini uzatmaktadır.

 

TANIMA VE TENFİZ DAVASI AÇMAK İÇİN HERHANGİ BİR SÜRE VAR MI?

 

            Bu dava türüne ilişkin Türk Hukuku’nda herhangi bir süre ön görülmemiştir. Ancak yukarıda belirtmiş olduğumuz nedenlerle, bu davanın, yabancı mahkeme karararının kesinleşmesinden hemen sonar açılması tarafların lehinedir.

 

            TANIMA VE TENFİZ DAVASI İÇİN GEREKEN EVRAKLAR NELERDİR?

 

• Yabancı mahkeme tarafından verilen boşanma kararının aslı veya onaylı sureti,
• Boşanma kararının kesinleşmiş olduğuna dair kesinleşme şerhi.  
• Boşanma kararının aslı üzerine alınacak APOSTİL şerhi (genelde mahkeme kararının arka sayfasına yapılır.)
• Boşanma kararının, kesinleşme şerhinin ve apostil şerhinin, yeminli tercüman tarafından Türkçe’ye çevrilmiş ve konsolosluk tarafından onaylanmış tercümesi,
• Pasaport ve nüfus cüzdan fotokopisi,
• Avukata vereceğiniz noter tasdikli veya konsolosluktan resimli boşanma vekaletnamesi.